Saç

Coen Kardeşlerin Orada Olmayan Adam filmi...

Küçük bir kasabada kayınbiraderinin dükkanında berberlik yapan ve habire canı sıkılıp sigara tüttüren Ed Crane (Billy Bob Thornton) bir gün bir lâf eder. Ed Crane'nin konuşması alışılmadık bir şeydir, tıraş ettiği insanların ensesine bakar.. sigarasından derin bir fırt çeker, yüzü gözü duman içinde ense'ye sisin arasında karayı seçmeye çalışan bezgin, uykusuz bir tayfa gibi bakar; ama ense’ye sanat eseri muamelesi yapmak elinden gelmez. Ense erkek vücüdunun berberlerin sanki sırf meslek icabı icat ettikleri tuhaf bir bölümüdür. Bir insan muhafazakâr mı terakkiperver mi ensesinden anlaşılır. Ense ideogramdır.

Ed Crane işini sevmez. İşini seven insan aptaldır. Tamam, bazı istisnalar vardır, stop…

"Tuhaf," der.

Tuhaf olan Ed Crane'nin konuşmasıdır da. Kayınbiraderi kulak kesilir.

"Şu saçlar.. uzuyor ve insanlar onları kestirmek için bize geliyorlar. Çok tuhaf…"

Kayınbirader bir şey anlamaz, şaşkınca eniştesine bakar. Ed Crane ömür boyu suskunluğunun nedenlerini kendince izah edecek bir aydınlanma içindeyken yeniden susar.

Ketum Ed Crane berberler içinde bir istisnadır.


Berberler konuşur. Konuşmak berberlerin işinin bir parçasıdır.

Yarenlik yapmak için konuşmazlar, müşterileriyle aralarındaki gerilimi ancak konuşmayla ortadan kaldırabildikleri için konuşurlar; bu gerilim müşterinin eli kolu bağlı sandalyede tutsak oluşundan ve yanında biri varken aynada kendisiyle yüzleşmesinden de kaynaklanır.

Berberin konu açma becerisi, bu bedensel zapturapt ve gözlenme geriliminden uzaklaşmayı sağlar. Bunu sadece müşteri memnuniyeti için yaptıklarını söylemek abartı olur.. konuşmak kendi gerilimlerine karşı koyma becerisidir de. Konuşma sürdüğü sürece gerilim unutulmuştur. Tedbir için konuşurlar...

Bir berberin emek gücü makas kullanma yetisi yanında dil yetisi ve müşterisine göre zamanla oluşan saç repertuarıdır. Bu yüzden berber müşterileri muhafazakârdır, kolay kolay berberlerini değiştirmezler.

Sanıyorum başka bir neden daha var. Daha özel bir neden:

Herkesin kafasında yüzünde küçük küçük kusurları vardır. Dışarıdan olağan bir mesafeden bakıldığında başkasının göremediği nahoşluklardır bunlar.. ama berberler görür; berberlerin tanıklığı ve görmezden gelişi müşteriyle aralarında bir sırdaşlık bağı da kurar.

Kendime bir saç tıraş makinesi aldım. Ed Crane gibi bir berber bulsaydım almazdım.

 
İstanbul'da bir lisenin müdürü saçlarını kesmediler diye öğrencilerin başında tren yolu açmış.

Tuhaf.. saç uzar ve kafa tutar.