26 Temmuz 2018 Perşembe

KAVGA















Mecliste kavgayı anlatan her iki fotoğraf olayın öncesi ve sonrası diye otomatikman bütünleşiyor. Nihayetinde birbirini takip eden bir tavır örüntüsü; tehdit, araya girme ve yatışma. Alpay Özalan’ın birbiri ardına çekilmiş bu iki fotoğrafı sonradan ilgimi çekti. Ama olaydan soyutladığımda ikinci fotoğrafı birinciden bağımsız görebildim. Sonra tekrar bütünleştirdiğimde bu bütünlük artık farklıydı.

Birinci fotoğrafta gerçekleşen saldırganlık ve engelleme bir kavga ritüelidir. Buna engellenmiş saldırganlığın kendine güveni diyebiliriz. Araya birileri girdiği için izlediğimiz sadece Alpay’ın öfkesi oluyor. Alpay niyetini direkt gerçekleştirecek olsa araya birilerinin girmesine fırsat vermeden bir avcı kurnazlığıyla öfkesini sıcak temasa saklayarak Ahmet Şık’ın üzerine atılabilirdi. Anladığım kadarıyla bu saldırganlık daha önce zaten başlamış; kürsü önünde saldırganlar ve engelleyenler biçiminde oluşan (genellikle aynı mahfilden insanlar) enerji kümesinin içine Alpay da sonradan dalmış. Tuhaftır ki diğer saldırganların yolu hep bu kümenin içinden geçer. Ama bu tuhaflığın içinde ilginç bir rasyonellik de gizli: öfke patlamasını fiziksel temasa girmeden bir ritüel içinde hapsetmek. Bir kavga yöntemi bu, iç savaşı önlüyor. Tayland’da Filipinler’de, Ukrayna’da ve zaman zaman ülkemizde de gördüğümüz fiziksel temasa dayalı kavgaların önüne geçebilecek bir alternatif kavga. Aslında geçiş dönemini ifade eden bir uygarlık seviyesi. Uygarlık seviyesi derken bu sözümün ironik anlaşılmasını isteyip istemediğimden emin değilim… Genellikle kürsünün önünde yığılan bu insan kümesi üç tip insanı buluşturuyor. İlk saldırganlar; hem saldırıya katılıp hem de saldırgan yandaşına engel olanlar; öfkelerini göstermek için tutmayın beni halleriyle sonradan saldıranlar. Son tipin ciddi aidiyet sorunları vardır.

İkinci fotoğrafta kravatını düzeltme hareketi yapan Alpay’ı görüyorum. Hem kopuk hem zincirleme davranış. Aslında “uyum”u talep eden bu iki çelişik davranışı nasıl açıklayabilirim? Etolojiyle (hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı)? Evet… Kuşlar arasında olur bu: kuş saldırma ve kaçma eğilimleri arasında birden kavgadan uzaklaşıp su içmeye başlayabilir (tahmin edilir ki, korkunun yol açtığı boğaz kuruluğu bu su içme eğilimiyle uyumludur.) Mesela iki martı karada kavgaya tutuşmak üzereyken kanatları da uçmaya hazırdır; bu ikircikli hal bir tereddüt değil, hayvanın istikrar vaat eden karakteridir. Alpay kravatını düzeltme hareketi yaparken gerçekte zaten düzgün duran kravatını düzeltmiyor, bize eski tertipli haline dönmekte olan birinin jestini gösteriyor. Ama yine de çiftanlam gizli burada: sanki erkekliğini göstermeye kravat engel olmuştur. 

Bir zamanlar sıkça gittiğim Milli Eğitim Müdürlüğü binasının ikinci kata çıkan merdiven sahanlığında asılı duran boy aynasında pat diye kendimi görürdüm. Her seferinde sürpriz bir etkisi olurdu bunun. Daha ilk şaşkınlığı atlatamadan aynanın üstünde yazılı levhayı okurdum: ‘Kıyafetini düzelt!’

Kravat düzetme hareketinin daha hoş bir versiyonu da var: Bir kadın gelir zaten düzgün olan kravatınızı düzeltir…



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder