Matisse resme neresinden başladı acaba? Bu soruyu tuvalin neresinden başladı veya ilk aklında hangi figür vardı diye özelleştirebiliriz. Gel gör ki, resme ismini veren 'Yaşama Sevinci' sağ alt köşede erkeğine sarılan kadının görüntüsünde yoğunlaşarak Matisse'in aklından geçeni ortaya koymuş. Resme bakarken elbette bir isim aramıyordum, kadının enerjisi beni yönlendirdi. Baktıkça apış arasındaki bez bile bir örtü değil artık, vücudun salgısı. Kadının yüzünü boşuna arıyorum, sarılma bilerek baş kısmı çarpıtmış. Ne dersen de muğlaklığı tüketemem, resimde isim aramak bir yanılsama yaratıyor...
Bir kadın halı çırpıyor, kulağım ritimde. Birinci çırpma ile ikincisi arasında üç saniye var. Dördüncü ve beşinci arasında süre biraz daha uzuyor, kollar güçsüzleşiyor. Altıncının sesi çok cılız. Bekliyor, bekliyor... yedincide ses tekrar birinci çırpmanın gürbüz seviyesine çıkıyor. Ve çırpma bitiyor. En sonuncusu güç denemesiydi. Temizlik değil ritim bunu gerektiriyor.
*****
İnsanları lâfı bitsin diye sonuna kadar
dinlemeye gerek yok. Kitapları da öyle iyi mi kötü mü diye sonuna kadar okumaya
gerek yok, başında belli oluyor. Yaşlandıkça kararlarım daha radikal.
Kastettiğim şey sadece tecrübe değil, zamanımın da azaldığı.
*****
Elizabeth döneminde soylu kadınların
kalabalık yerlerde, özellikle tiyatroda maske takmaları… Maskeden sirayet eden
şu ikilemi düşün bakalım: baktığı şeye ilgisini mi gizliyor, ilgisini daha çok
verebilmek için dışarıdan kendine yönelecek bakışlara karşı yüzünü mü
savunuyor? Biz her halükârda maskenin yüze gönderim yaptığını sanırız; maske
bakışla bakılan şey arasına dolayım koyar, ama bu dolayım (maske) yüze yakın
olduğu için böyledir. Oysa maskeyi el tutar, maske hareket eden elin devamıdır;
asıl subliminal etkiyi yaratan elin zarif hareketidir. Soylu, maskeyle kamufle
ederken elinin zarafetini teşhir eder.
*****
Harita dünyayı küçültüp elimizin altına
sığdırmıyor sadece, dünyayı bir fantezi nesnesi haline de getiriyor. Yani
haritanın icadına yeryüzünün bilimsel minyatür modeli olarak bakmamız eksik
kalır. Harita aynı zamanda insanın yaptığı en narsist oyuncak.
*****
Okullarda müfredata konan ‘Değerler Eğitimi’ içinde ‘cesaret’ yok. Oysa cesaret bütün erdemlerin selefi sayılmalı. Cesur değilseniz iyi olamazsınız. Boğulan birini kurtaramazsınız, dövülen bir hayvanı savunamazsınız, yapayalnız kalma pahasına yerleşik zihniyete karşı koyamazsınız, sentaksı bozuk bir şiir yazamazsınız... Ama burada korkusuzlukla cesur olmak arasında bir ayrım yapmak gerekir. Birine ‘Korkma!’ demek (İstiklal Marşı’nın ilk sözü) diğerinden korkma ama benden kork anlamına gelebilir. Cesur olmak ise daha kapsayıcı tözle ilgili bir telkini verir bize. Cesur değilseniz zeki de olamazsınız.
“Şöyle denebilirdi: ‘Deha yetenekte yürekliliktir.’” L. Wittgenstein
*****
Ölçme ve değerlendirmede soruları
çocuklar sormalı. Deyiş yerindeyse çocuk kendi sorusunu icat etmeli. Öğretmen çocuğun
kendi sorusunun peşine düşüp düşmediğini kontrol edebilir. Sınav soruları
küçültücü. Algılayıcı zekayı seçiyor,
yaratıcı zekayı değil!
*****
(Bu yazıyı okumasanız da olur, meramımı tam anlatamadım, ama kıyamadım da;) Hamlet’i gizlice dinleyeceğini haber veren Kral Cladius ile yardakçısı Polonius’un varlığı… Önce Shakespeare dönemi tiyatrosunu gözümüzün önüne getirelim, dekor yok, perde yok. Kral Cladius ve Polonius, Hamlet’ten gizlenerek ama seyirci karşısında çıplak halde sahnenin bir köşesinde dururlar. Bu bir seyirci metaforudur aynı zamanda. Hamlet kendi kendine konuşsa bile dinleyen olduğu sürece kendi kendine konuşmaz. Oyuncu açısından tirat Tanrı’nın kendisini duyduğu varsayımına dayanır. Gizli dinleyici ve seyirci Tanrı’ya şirk koşarlar. Günlük yaşamda olmaz bu, tiyatronun yarattığı bir sekülerizm var burada.
*****
Teşekkür ediyordu ama daha çok özür
diler gibiydi. Kendisine yardım edenin başına iş açtığı için. Vay arkadaş bunu
bir eziklik olarak görmeye ne kadar da hazırsın. Bu bir
nezaket aşaması: İncelik…
*****
İyi öyküler bir yalan çözümlemesidir.
Aman öykü yazarları yalandan bizi kurtarmayı vaat etmesinler, yalanla bir arada nasıl
yaşadığımızı göstersinler yeter. ('Çözümleme' doğru bir sözcük değil, aslında ne demek istediğimi biliyorum; uygun sözcükleri bulmam için biraz zaman...)
*****
Kolay itiraf bir arıza belirtisidir.
*****
Klişe yaşadıklarımızı elimizden alır.
Klişe daha biz düşünemeden öne geçer, meseleyi çoktan kavramıştır.
*****
Heidegger’in Varlık ve Zaman’ını okurken
ölüm korkum hafiflemişti. Bir kitaptan umulası etki, hiç de yabana atılacak bir
etki değil.
*****
Birbirinden ancak sosyal medyada
haberdar olanların bir süre oradan ayrılmaları inzivaya çekilmiş görünmelerine
yol açıyor. O zaman çağımız yeni bir inziva türü yarattı diyebiliriz: hesabını
kapatma, beğenmeme, paylaşmama vb. Karışmasın diye gerçek inzivanın bundan farkını
şöyle açıklayabilirim: Sosyal medyada inziva bir tavırdır, bilinmek ister.
Gerçek inziva bir geri çekilmedir, kendine çekilme; nerdeyse hiçlik için. Ama
bu hiçlik ‘Hiçten Az’ değildir…
Hey neredesin sen? Ne yapıyorsun?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder