Üşümek

 

Üşüyor musun sorusunda bir üstünlük taslama yok mu?

Ağırbaşlı görünmek için ne çok üşümüyorum demişimdir.  Dışarıdayken bile yanımdakine ev sahibi rolünü verip misafirin üşümeyeni makbuldür düsturuna boyun eğiyormuşum gibi. Üşümüş görünmemek için harcadığım çaba da bir üşüme tarzıydı aslında.

Üşüme, ister istemez bedenin teşhiridir.

Bedenin hem savunması hem de dili.

Biraz açmam lazım. Birbiriyle çelişkili görünen iki sözcük, savunma ve teşhir...  Savunma çünkü üşüme bedenimizin soğuğa karşı ısınma çabası. Soğuğa maruz kalıp pasif bir kabullenmenin içine düşmüyoruz. Belki düşüyoruz da beden soğuğu duyumsadığı anda gayri iradi hemen harekete geçiyor. Zaten bu harekete geçmenin adı üşüme. Bedenin dışarıyla kendi sıcaklığını dengelemek için kıvranıp durması. Teşhir dedim çünkü bedenin üzerinde gözlemlenebilen semptomlar bu üşüme halini faş ediyor.

Yine de üşümek kimseyi eşitlemez. Zengin üşümesiyle fakir üşümesi arasındaki farkı nasıl anlarız? Mesela sokakta. Zenginin üşümesinde bir kaçış vardır, bedeninin üşüme hali eğretilikle doludur. Fakir ise uyuz uyuz üşür… üşüme bedenini ele geçirmiştir.

 Kışın dilenciler yakarma edimlerine üşümelerini de katarlar.

Üniversitede bir arkadaşım bedenini gevşek bırak daha az üşürsün demişti. Denedim olmadı. Herhalde daha az enerji harcarsın demek istemişti. Üşürken sanki üşüyen yanlarımı bir araya toplar gibi büzülüyorum. Sanıyorum herkeste aynı. Kaslarım kasılıyor; bedenin küçülme eğilimine ister istemez boyun eğiş…Üşüme dinamik bir şey, insana aman tanımıyor; anlık ısınmalarla üşüyorsunuz, aslında bir fizik yasası: hareket, ısı açığa çıkarır. Soğukla bu yapıntı ısının çarpışması üşümeyi doğuruyor. Bunu böyle açıklamak tuzukuruların işi bana hiç yakışmıyor. Oysa sözcük kendi başına yalın ve etkili: Üşüyorum! 

Bir haftadır evde yalnızım. Soğukların bastırdığı şu iki gündür doğal gazı yakmamak için direniyorum. Aklımda tasarruf var. Ama ısınma imkânı elimin altındayken çoluk çocuğun rızkını gözetmemin, üşümeyi inadına sürdürmemin konformist bir tarafı da var: Nasıl olsa kontrol bende duygusu.

 Üşümek geçmişimle kurduğum çok sıkı bir bağ.

 “Ben bu ülkede hep üşüdüm.” demişti. Aynen öyle.

 Üşüme bir hasret çığlığıdır: Açılan kapı ve içeri gel üşümüşsün diyen bir ses.

 

Şimdi çocuklar bir yerlerde üşüyor ya, silinmeyecek bir hafıza yaratıyorsunuz.